Dromen over onderwijs
We schreven voor: Vrij geestig | Herfst 2012 | Tijdschrift van de Rotterdamse vrijescholen
Een school van melk en honing; de Boerderijschool...
Als het drukke leven in de stad je naar de keel vliegt dan is er niets heerlijkers om je terug te trekken in de ruimte en rust van de natuur. Groene bossen, weidse stranden, polders of het boerenleven! Een kind dat opgroeit in een haastige stad weet meestal niet beter dan dat het zo is. Lawaai, drukte en gehaast hoort erbij! Maar past het wel bij de belevingswereld van een kind?
De natuur staat toch veel dichterbij het kind? En bij die van een volwassenen trouwens ook, waarom zouden wij er anders zo goed van opladen?
Wij dromen er als stadse ouders van om te verhuizen naar het platteland, waar het leven groen, klein en veilig is. Maar hier hebben we ons leven en werk waardoor we economisch afhankelijk van de stad zijn.
Het beste van twee werelden wordt geboden op 'de boerderijschool': een basisschool waar stadse kinderen leren en ‘doen’ buiten in de natuur, op een boerderij. Waar kinderen kunnen zaaien en oogsten, kalfjes naar de wei kunnen brengen en kunnen leren waar de oudste koe staat door naar de horens te kijken en te ontdekken dat een koe met horens nog geen stier is, varkens voeren, over de bijen leren, oogsten, jam maken, compost maken, poep scheppen, eieren rapen en testen of ze nog goed zijn. Waar ze kunnen rekenen en meten in de praktijk. Leren door ervaren. Met laarzen en handen in de modder.
Nee, het gaat hier niet over een eenmalige schoolreisje naar een kinderboerderij of een klein uurtje tuinbouw in de vijfde en zesde klas, maar over een volledig onderwijsprogramma op een agrarisch bedrijf. Op de boerderij wordt de levenszin van kinderen op een eigen manier aangesproken. Leren met hoofd, hart en handen in de buitenlucht en met herhaling op het ritme van de seizoenen. Kinderen ervaren in de gezonde omgeving op de boerderij hoe het is onderdeel te zijn van een groter geheel, de aarde en de natuur, en daaraan zelf een bijdrage te kunnen leveren. Het is de aarde waar we als mens bij horen en met zorg, aandacht, betrokkenheid én liefde mee moeten omgaan.
Het hoofd wordt aangesproken door de cognitieve vakken te integreren in de activiteiten op de boerderij. Op de boerderijschool wordt een vanzelfsprekend beroep gedaan op de taal- en rekenvaardigheid: ervaringen worden in logboeken opgeschreven en het berekenen van afstand, gewicht, omtrek en hoeveelheden heb je bijna bij elke opdracht nodig. Bijvoorbeeld het verdelen van balen stro over twee stallen of het bespreken hoeveel zaadjes er nodig zijn om een zaaibed vol te zaaien met worteltjes.
Het concept van de ‘Boerderijschool’ komt uit Noorwegen vanuit de ‘Levende School’ (Levande Skule). Het doel was natuur en school dichter bij elkaar te brengen. Het experiment was tweeledig: de grond rondom de school actief te gebruiken als lesmateriaal en boerderijen in de omgeving in te schakelen als educatieve bron. Inmiddels zijn er al acht van deze scholen. Ruim tien jaar geleden begon het als experiment op het gebied van natuuronderwijs, maar het initiatief groeide uit tot een nationaal succesproject.
Sinds 2006 brengt Stichting Boerderijschool in Nederland, boer en basisschool bij elkaar en onderzoekt de stichting tevens de leereffecten van de boerderijschool. Kinderen van een willekeurige basisschool werken en leren gedurende een jaar ca. 20 dagdelen met hun klas op een boerderij in de omgeving. Het idee gaat uit van het beleven door kinderen van het echte leven en leren waardoor ze de werkelijkheid van binnenuit begrijpen. Veel kinderen leren beter door te ‘doen’. Zoals Stichting Boerderijschool het zo mooi verwoordt: ‘Elk kind is op verschillende manieren getalenteerd, begaafd en intelligent. Ieder kind is (hoog)begaafd. De vraag is alleen wàt de begaafdheid van een specifiek kind is. Een boerderij biedt een rijke en krachtige leef- en leeromgeving waar kinderen met verschillende sets van talenten worden uitgedaagd om zich verder te ontwikkelen.’ Van de 21 scholen die sinds 2006 'gekoppeld' zijn aan een boerderij zijn er acht vrije scholen. Veelal staan deze scholen reeds in een landelijke omgeving en wordt de koppeling naar de belevingswereld van de kinderen gemakkelijk gemaakt. Maar hoe heerlijk zou het zijn voor onze stadse bleke snoetjes, om 20 dagdelen op een boerderij te mogen leren?
Zou er een samenwerking mogelijk zijn met stadslandbouwinitiatieven zoals 'Uit je eigen stad' of de boerderijen waar nu mee samengewerkt wordt?
Biedt de boerderijschool nieuwe mogelijkheden voor kinderen die extra aandacht of extra uitdaging nodig hebben? Is het mogelijk een dergelijk programma in het huidige onderwijs in te passen? Zijn ouders en leerkrachten bereid om dit programma te ondersteunen? Dat laatste weten we (nog) niet. Maar voor de zekerheid hebben wij onze kaplaarzen alvast bij de deur gezet. ‘Dag stad, hallo hooischuur!’
Wij zijn een groep enthousiaste ouders met een droom die we graag zien uitkomen. Daarvoor hebben we draagkracht nodig en een hoop mensen met verstand van zaken! Ben je ouder, leerkracht of boer en deel je onze droom? Heb je goede ideeën over hoe we onze droom werkelijkheid kunnen maken? Stuur dan een mailtje met je gegevens en je idee of opmerking, dan kunnen we je bereiken. Stuur een mail aan berichtaanimmeke@gmail.com
Angelique Berger - de Meijer
Rinske Kreukniet
Veronica Storm Femke Bouwer - van Schie Miryam Hupkes
Eerst meer weten over het concept van de Boerderijschool lees hier Een leuk voorbeeld van een bezoek met de tweede klas vrijeschool Vredehof, aan Immeke vind je hier