Darrenslacht en het geheim van de imme

'Op een mooie morgen wordt het langverwachte wachtwoord door gegeven in de korf. de anders zo vreedzame werksters worden nu rechters en beulen'. Uit: Maurice Maeterlinck, Het leven der bijen (1908).

Een wonderlijk fenomeen: de darrenslacht in juli/augustus. De darren, de mannenbijen, worden uit de kast verjaagd door de vrouwen. Met voorbedachte rade: werden de darren eerst nog gevoerd door de werksters, nu worden ze uitgehongerd en verzwakt hardvochtig uit de kast gesleept. Afhankelijk als de darren zijn van de genade van de werksters, wordt er bij hoge uitzondering wel eens gratie verleend. Heel soms mag een aantal darren mee de winterrust in. Dat gebeurt alleen door een krachtige imme met voldoende voedsel.

Vorige maand juli misten wij al het brommende geluid van onze vliegende darren. Bleven ze binnen door het slechte weer? Hebben we het moment van het afgeven van het 'wachtwoord', het drama van de darrenslacht gemist? Geen dar te bekennen, ook niet in de kast. Maar er was nog wel darrenbroed. Er was zowiezo veel broed in onze groter groeiende imme. En er was regen, heel veel onophoudelijke regen, wind en kou. Dan kunnen de bijen niet veel halen, raakt de voorraad op en komt er tekort aan stuifmeel voor het broed en honing in de raten. Het evenwicht was eruit. Te laat drong het tot ons door dat we moesten bijvoeren met suikerfondant. Van de fondant werd flink gegeten en tegelijkertijd knapte het weer op en kon er weer goed worden gevlogen. Werden de raten weer gevuld en...kijk...daar vlogen ook weer darren. Onze imme heeft ze nog steeds: de mannen! En we zitten al flink in de maand augustus.

De dar heeft een slechte reputatie onder mensen. Slechts goed voor de bevruchting, staat hij vooral bekend als lui, een veelvraat, en verspreider van de gevreesde varroamijt. De dar heeft geen wasklieren om was te maken, geen pollenkorfje aan de poten om stuifmeel te verzamelen en zelfs geen angel om te verdedigen. Bovendien eet hij wel drie keer zoveel als een werkster. Daarom wordt het als nutteloos beschouwde darrenbroed weggesneden of 'gekopt'. De echte darrenslacht wordt uitgevoerd door mensen. Zo worden bijenvolkeren bij voorbaat geamputeerd van hun mannelijke deel.

Maar als het darrenraat zich wel mag ontwikkelen, ontfermen maar liefst drie verzorgbijen zich om de jonge dar. De werksters gaan veel vaker naar het darrenbroed dan naar het werksterbroed. De mannen worden bijna liefdevol verzorgd en verwend. De dar hoeft zijn kostje niet zelf te verzamelen. De werkster voedt hem en hij laat zich voeren. De dar helpt de werkster weer in de kast met het regelen van de temperatuur bij het broed. Maar wat de dar bijzonder maakt: darren verspreiden zich in hun vluchten ver over het landschap en mogen andere bijenkasten in. Ze zijn de verbinders tussen verschillende bijenvolkeren. Zou er ook communicatie plaatsvinden tussen de verschillende volkeren?

De dar is meer dan slechts bevruchter; de vreedzame werksters zijn geen rechters en beulen zoals Maeterlinck zich voorstelt. Darrenslacht is geen strijd.

Het vrouwelijke en het mannelijke zijn geen tegenstellingen, maar twee aspecten van het ene, de imme. Het vrouwelijke deel voert dan wel de regie, maar het mannelijke deel vervult een bijzondere onmiskenbare functie. Dat mag je de imme niet ontnemen en mag je niet zomaar wegsnijden. Als er evenwicht heerst in de imme zal zij zich nooit geheel ontdoen van haar mannelijke deel. Het feminine staat in haar kracht door het masculine en andersom. Een universeel beginsel. De imme toont ons dat beide als complementaire waarden nodig zijn. Wij zijn dat evenwicht wel eens vergeten, de bijen nooit....